انسان موجودی دارای ابعاد و ساحتهای مختلف است: روح و بدن دارد، نیازهای مختلفی در وجود او نهاده شده، از بینشها، گرایشها و تواناییهای مختلف برخوردار است و با دیگر موجودات جهان ارتباطهایی دارد، از آنها تأثیر میپذیرد و بر آنها تأثیر میگذارد. ازآنجاکه تعلیم و تربیت، فرایندی جهت ایجاد، شکوفایی، تصحیح، تقویت، تعدیل و هدایت بینشها، گرایشها و استعدادها و تواناییهای انسان در ابعاد مختلف روح و بدن برای رسیدن به کمال مطلوب است. با همهی این ابعاد و ساحتها سروکار دارد. بهاینترتیب، هنگامیکه از تعلیم و تربیت سخن میگوییم، درواقع از انواعی از قابلیتها و ظرفیتهایی سخن میگوییم که در ابعاد مختلف روح و بدن انسان قرار دارند و انسان برای وصول به کمال مطلوب خود، نیازمند آن است که با یاری دیگران، آنها را به فعلیت برساند یا آنها را تصحیح، تعدیل، تقویت و هدایت کند. بهاینترتیب، یکی از اموری که در تعلیم و تربیت، باید مشخص شود حوزهها و ساحتهای مختلفی است که تعلیم و تربیت با آنها سروکار دارد؛ یعنی برای تعلیم و تربیت، چه موضوعات و کدام استعدادها و قابلیتها باید ایجاد، شکوفا، اصلاح، تعدیل، تقویت یا هدایت شوند. در این پژوهش ساحتهای تربیتی، براساس نیازهای انسان دستهبندیشده است که تحت عنوان نیازهای (ساحتهای) جسمانی، روحی و روانی و اجتماعی و فرهنگی موردبررسی قرارگرفته است.